Czym są majątkowe prawa autorskie?
Majątkowe prawa autorskie zawierają w sobie uprawnienia do:
- wyłącznego korzystania z utworu,
- wyłącznego rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji (dotyczy to np. sprzedaży utworu, udostępnienia go w internecie, prasie, telewizji etc),
- wynagrodzenia za korzystania z utworu.
Co do zasady, majątkowe prawa autorskie przysługują twórcy utworu. Jednakże prawo przewiduje pewne wyjątki. Jednym z nich jest utwór pracowniczy.
Co to jest utwór pracowniczy?
Utwór pracowniczy jest to utwór stworzony w ramach stosunku pracy. Inaczej mówiąc, twórca musi być pracownikiem, a więc osobą świadczącą pracę na podstawie umowy o pracę, mianowania, wyboru bądź powołania oraz utwór musi być stworzony w wyniku realizacji obowiązków wynikających ze stosunku pracy (obowiązków służbowych).
UWAGA!
Jeżeli utwór został stworzony w ramach umowy zlecenia bądź umowy o dzieło nie jest utworem pracowniczym i nie mają do niego zastosowania przepisy o utworze pracowniczym. Dlaczego? Ponieważ w rozumieniu przepisów kodeksu pracy takie umowy nie tworzą stosunku pracy.
UWAGA!
Sam fakt stworzenia dzieła w miejscu pracy, w czasie pracy, przy pomocy współpracowników, z wykorzystaniem sprzętu służbowego nie wskazuje na to, że mamy do czynienia z utworem pracowniczym! Konieczne jest, aby powstał on w wyniku wykonywania obowiązków pracowniczych, a więc w wyniku realizacji postanowień zawartych w umowie o pracę.
Komu przysługują prawa autorskie do utworu pracowniczego?
Osobiste prawa autorskie zachowuje twórca utworu – pracownik.
Majątkowe prawa autorskie z chwilą przyjęcia utworu nabywa pracodawca w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Jednakże należy pamiętać, że jest to domniemanie przewidziane w ustawie. Strony mogą w umowie o pracę postanowić inaczej.
Inaczej mówiąc, majątkowe prawa autorskie do utworu pracowniczego przysługują pracodawcy, chyba że strony w umowie o pracę postanowiły inaczej.
PRZYKŁAD:
Jan K. jest dziennikarzem. Pracuje na podstawie umowy o pracę w wydawnictwie. Jego obowiązkiem wynikającym z umowy o pracę jest tworzenie artykułów na temat przestępczości w Warszawie. W czasie pracy, na służbowym laptopie napisał kryminał. Książka napisana przez Jana K. nie jest utworem pracowniczym, a zatem jego pracodawcy nie przysługują do niej majątkowe prawa autorskie!
Jan K. jest dziennikarzem. Pracuje na podstawie umowy o pracę w wydawnictwie. Jego obowiązkiem wynikającym z umowy o pracę jest tworzenie artykułów na temat przestępczości w Warszawie. W czasie pracy, na służbowym laptopie napisał kryminał. Książka napisana przez Jana K. nie jest utworem pracowniczym, a zatem jego pracodawcy nie przysługują do niej majątkowe prawa autorskie!
Zachęcam do śledzenia mojego bloga, już wkrótce kolejny wpis, w którym odpowiem na pytanie, czy umieszczanie w umowie o pracę zapisu, w którym pracownik zobowiązuje się do nie wykonywania osobistych praw autorskich jest zgodne z prawem, a także czy pracownik może umieszczać w swoim portfolio utwory stworzone w ramach stosunku pracy. 🙂