Wiele kobiet boi się planować macierzyństwo obawiając się, że ich umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu w okresie ciąży. W tym miejscu muszę Was, Drogie Panie, uspokoić. Polski ustawodawca przewidział, że w okresie ciąży (dotyczy to także okresu urlopu macierzyńskiego) pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę.

Co to oznacza?

Oznacza to, że pracodawca nie może:

1. Wypowiedzieć umowy o pracę kobiecie w ciąży. Zatem, nie może wręczyć wypowiedzenia umowy o pracę.
2. Rozwiązać umowy o pracę z kobietą ciężarną. Dotyczy to sytuacji, gdy w czasie ciąży upłynął czas, na jaki została zawarta umowa o pracę na czas określony oraz sytuacji, gdy kobiecie ciężarnej zostało już wcześniej wręczone wypowiedzenie umowy o pracę, a zaszła ona w ciążę w okresie wypowiedzenia (wyrok SN z dnia 2.06.95r., sygn. akt I PRN 23/95).
3. Wypowiedzieć warunków pracy i płacy kobiecie w ciąży. Pracodawca nie może wręczyć kobiecie w ciąży wypowiedzenia zmieniającego. Nie może przenosić ją na inne stanowisko (chyba że obecnie zajmuje stanowisko, na którym wykonuje pracę zakazaną kobietom w ciąży) a także obniżać jej wynagrodzenia. Wyjątek: Wejście w życie mniej korzystnych postanowień układu zbiorowego pracy bądź regulaminu wynagradzania może pogorszyć sytuację pracownicy, która jest objęta szczególną ochroną.
   
   

Czy ten zakaz jest zakazem bezwzględnym? 
Niestety, nie jest to zakaz bezwzględny. Nie stosuje się go do pracownicy, która została zatrudniona w oparciu o umowę o pracę na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca.

Co w sytuacji, gdy umowa miałaby ulec rozwiązaniu w okresie ciąży?

W tej sytuacji umowa o pracę ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Jakie warunki muszą być spełnione?

1. Musi być to umowa o pracę na czas określony lub na okres próbny przekraczający jeden miesiąc.
2. Umowa uległaby rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży.

Jak liczyć miesiące ciąży?

Miesiące ciąży liczymy według miesięcy księżycowych: 1 miesiąc = 28 dni.

Czy każda umowa o pracę ulega przedłużeniu do dnia porodu?

Ustawodawca przewidział jeden wyjątek. Przedłużeniu do dnia porodu nie ulega umowa o pracę zawarta na czas określony w celu zastępstwa innego pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Kiedy ochrona jest wyłączona i pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z kobietą w ciąży?

Poniżej przedstawiam dwie najczęściej spotykane w praktyce sytuacje: 

Ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Omawianego zakazu nie stosuje się w sytuacji ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Wówczas pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z kobietą w ciąży za wypowiedzeniem, uzgadniając z reprezentującą ją zakładową organizacja związkową, termin rozwiązania umowy o pracę.

Uwaga! Jeżeli w zakładzie pracy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa albo żadna z istniejących nie reprezentuje pracownicy w ciąży, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę w terminie, którego z nikim nie musi uzgadniać.

Uwaga! Jeśli ubezpieczenie społeczne ustało w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, pracownicy w ciąży przysługuje zasiłek macierzyński!

Uwaga! W takiej sytuacji okres pobierania zasiłku macierzyńskiego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Zwolnienie dyscyplinarne.

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z pracownicą w ciąży, jeśli zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z jej winy.

Uwaga! W takiej sytuacji konieczna jest zgoda reprezentującej pracownicę zakładowej organizacji związkowej. Jeśli u danego pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa lub żadna z istniejących nie reprezentuje pracownicy w ciąży – wówczas pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez uzyskania zgody (uchwała SN z dnia 18.03.2008r., sygn. akt II PZP 2/08).

Przedłużenie umowy o pracę a zasiłek macierzyński.

Umowa o pracę ulega rozwiązaniu w dniu porodu. Dzień porodu jest także pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego. Za ten dzień zasiłek macierzyński wypłaca pracodawca. Później obowiązek wypłaty zasiłku macierzyńsko przechodzi na ZUS.