Pomysł na ten artykuł zrodził się w mojej głowie, gdy kilka dni temu omal nie pokłóciłam się z moją koleżanką (aktualnie w ciąży) o to, w jaki sposób oblicza się wysokość zasiłku chorobowego w ciąży. Później na swoim Instagramie (@swiadomi.w.pracy) zapytałam obserwujących, czy wiedzą jak obliczyć zasiłek chorobowy w ciąży oraz czy wynosi on 80% czy 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Wiele negatywnych odpowiedzi uświadomiło mi, że muszę napisać ten artykuł. Ostrzegam, że artykuł jest obszerny, ale mam nadzieję, że Ci się przyda i posłuży za przewodnik 🙂
* Artykuł dotyczy kobiet, które są obecnie zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę.
Tytułem wstępu za okres pierwszych 33 dni niezdolności do pracy, pracodawca wypłaci Ci wynagrodzenie chorobowe, później ZUS będzie wypłacać Ci zasiłek chorobowy. Zasady ustalania wysokości wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego są takie same.
Zasady ogólne.
Miesięczny zasiłek chorobowy w ciąży wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Jak obliczyć podstawę wymiaru zasiłku chorobowego?
1. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane pracownicy za okres 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Przykład:
Anna K. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w spółce X od 1 stycznia 2018 r. Dnia 7 stycznia 2019 r. lekarz wystawił jej ciążowe zwolnienie lekarskie.
Jej wynagrodzenie za pracę w okresie styczeń – czerwiec 2018 r. wynosiło 3 000 zł brutto a aktualnie
od lipca 2018 r. wynosi 3 500 zł brutto.
Obliczając przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, bierzemy pod uwagę wynagrodzenie za okres od stycznia do grudnia 2018 roku.
(3 000 zł x 6 miesięcy) + (3 500 zł x 6 miesięcy) = 18 000 zł + 21 000 zł = 39 000 zł
39 000 zł : 12 miesięcy = 3 250 zł brutto
2. Otrzymane w powyższy sposób przeciętne miesięczne wynagrodzenie pomniejszamy o składki ZUS. Obecnie wynoszą one 13,71% przychodu pracownika.
Przykład:
3 250 zł – 13,71% = 2 804,42 zł
W ten sposób otrzymaliśmy miesięczną wysokość zasiłku chorobowego w okresie ciąży.
UWAGA! Zasiłek chorobowy podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
ZAPAMIĘTAJ! Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wypłacone wynagrodzenie za pracę, a zatem jeśli pracodawca nie wypłaca Ci wynagrodzenie za pracę, nie będzie ono brane pod uwagę przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku. W takiej sytuacji podstawą będzie minimalne wynagrodzenie za pracę.
Jak obliczyć wysokość wynagrodzenia chorobowego w sytuacji, gdy niezdolność do pracy trwa krócej niż miesiąc?
W takim przypadku obliczone w przedstawiony powyżej sposób przeciętne miesięczne wynagrodzenie dzielimy przez 30 dni (bez względu na to ile dni ma miesiąc, w którym powstała niezdolność).
Przykład:
Anna K. była niezdolna do pracy w okresie od 7 stycznia 2019 r. do dnia 11 stycznia 2019 r.
2 804,42 zł : 30 = 93,48 zł
93,48 zł x 5 dni = 467,40 zł
Wynagrodzenie chorobowe Anny K. za okres niezdolności przypadający w okresie ciąży wyniesie 467,40 zł.
Jak obliczyć wysokość zasiłku chorobowego w ciąży w sytuacji, gdy pracownica była zatrudniona krócej niż 12 miesięcy?
W takiej sytuacji podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia (ubezpieczenia).
Przykład:
Katarzyna J. została zatrudniona u pracodawcy X dnia 1 sierpnia 2019 r. Wynagrodzenie Katarzyny J. początkowo wynosiło 2 800 zł brutto. Natomiast od września 2019 r. wynosi 3 000 zł brutto.
Dnia 10 października 2019 r. Katarzyna J. otrzymała od ginekologa ciążowe zwolnienie lekarskie.
Bierzemy pod uwagę pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia (ubezpieczenia) – sierpień i wrzesień.
2 800 zł brutto + 3 000 zł brutto = 5 800 zł
5 800 zł : 2 = 2 900 zł
2 900 zł – 13,71% = 2 502, 41 zł
Jak obliczyć wysokość zasiłku chorobowego w razie zmiany pracodawcy w ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających ciążę?
W takiej sytuacji podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się biorąc pod uwagę wyłącznie wynagrodzenie za pracę uzyskiwane u dotychczasowego pracodawcy.
Przykład:
Joanna S. pracowała od stycznia 2018 r. do lutego 2019 r. w BANKU X. Uzyskiwała wówczas wynagrodzenie wynoszące 5 000 zł brutto. Od 1 marca 2019 r. jest zatrudniona w BANKU G. Otrzymuje wynagrodzenie wynoszące 3 700 zł brutto. Dnia 5 października 2019 r. dostarczyła pracodawcy ciążowe zwolnienie lekarskie. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego w tym przypadku będzie obliczona uwzględniając wynagrodzenie za pracę wypłacone Joannie S. u jej aktualnego pracodawcy (BANKU G.), a więc za okres od marca do września 2019 r. (7 pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia).
3 700 zł – 13,71% = 3 192, 73 zł
Uzasadnienie:
Art. 36 ust. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwanej dalej ustawą zasiłkowej) stanowi, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.
Interpretacja powyżej wskazanego przepisu budziła liczne wątpliwości. Wielokrotnie były one przedmiotem analizy dokonywanej przez Sąd Najwyższy.
Zgodnie z jego stanowiskiem celem zasiłku chorobowego jest rekompensata wynagrodzenia, które pracownik utracił wskutek niezdolności do pracy, nie ma zatem podstaw do tego, by na jego wysokość miało mieć wpływ wynagrodzenie osiągane w ramach stosunków pracy, które uległy zakończeniu (wyrok SN z dnia 16 maja 2006r., sygn. akt I UK 291/05).
W wyroku z dnia 15 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I BU 17/12) Sąd Najwyższy bezpośrednio wskazał, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wyłącznie wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek, u którego powstała niezdolność do pracy.
Takie stanowisko zostało zajęte również w m.in. w wyroku z dnia 18 marca 2015 r., sygn. akt I UK 223/14.
ZAPAMIĘTAJ: Jedynie w przypadku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę (art. 23(1) k.p.) przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego bierze się pod uwagę wynagrodzenie uzyskane u poprzedniego i aktualnego pracodawcy.
Jak obliczyć wysokość zasiłku chorobowego w razie przejścia z umowy zlecenia (dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) na umowę o pracę w ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających ciążę?
W takiej sytuacji podstawę wymiaru zasiłku chorobowego będzie stanowić wyłącznie wynagrodzenie za pracę wypłacone pracownicy przez dotychczasowego pracodawcę.
Przykład:
Anna J. od września 2018 r. do stycznia 2019 r. była zatrudniona na podstawie umowy zlecenia i odprowadzała dobrowolnie składki na ubezpieczenie chorobowe. Od 1 lutego 2019 r. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Dnia 3 września 2019 r. dostarczyła pracodawcy ciążowe zwolnienie lekarskie. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego będzie stanowić wynagrodzenie wypłacone Annie J. za okres luty – sierpień 2019 r., a więc okres 7 pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia.
Uzasadnienie.
Uzasadniając odpowiedź na to pytanie, należy odnieść się do uzasadnienia poprzedniego pytania.
Zgodnie z powyższym w orzecznictwie wskazano, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się biorąc pod uwagę wyłącznie wynagrodzenie za pracę uzyskane u pracodawcy, u którego powstała niezdolność do pracy. Celem zasiłku jest rekompensata wynagrodzenia, które pracownik utracił wskutek niezdolności do pracy, wobec tego nie ma żadnych podstaw do tego, aby brać pod uwagę przychody uzyskiwane z tytułu umowy zlecenia.
W tym miejscu należy także podkreślić, że umowa o pracę (stosunek pracy) oraz umowa zlecenia są odrębnymi stosunkami prawnymi. Do zleceniobiorców nie stosuje się przepisów dotyczących pracowników, bo nimi nie są. Ustawodawca wskazał inne zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla zleceniobiorców i pracowników, dlatego nie ma żadnych podstaw ku temu aby te dwa różne tytuły do opłacania składek ze sobą łączyć.
ZAPAMIĘTAJ: Pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie okresu wyczekiwania – wynosi on 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia (a więc u poprzedniego pracodawcy oraz okres dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego), jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.
Przykład:
Anna J. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w spółce X od 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. Od dnia 10 stycznia 2019 r. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w spółce Y. Dnia 30 stycznia 2019 r. dostarczyła pracodawcy ciążowe zwolnienie lekarskie. Mogła to zrobić, ponieważ przerwa między okresami ubezpieczeniami wynosiła mniej niż 30 dni.
Droga Czytelniczko (Drogi Czytelniku),
Jeśli masz jakieś wątpliwości związane z obliczeniem przysługującego Ci (lub Twojej żonie, dziewczynie, narzeczonej) zasiłku chorobowego w okresie ciąży, skontaktuj się ze mną 🙂
Luiza Szmyt
Jestem prawniczką. Specjalizuję się w prawie pracy. W wolnym czasie czytam dobre książki, podróżuję i (próbuję) gotować. Chcę pokazać Ci, że prawo nie musi być niezrozumiałym ciągiem liter.